Çağımızın en büyük ihtiyaçlarından biri olan Isıtma Sistemleri, konforlu bir yaşantı için olmazsa olmaz bir ihtiyaçtır. Isıtma dediğimiz zaman ilk aklımıza gelen Sobalar, çoçukluğumuzun yada bebekliğimizin en güzel anılarından birini hafızalarımıza kazımıştır. Bu kadar unutulmaz ve hatırlanan Sobaların en büyük özelliği, aynı ortamda sıcak bir atmosfer yaratmasıdır. Sobalar, güzel anılarla hafızalarımızı doldururken hayatımızdan yavaş yavaş silinmektedirler. Konfor ve Verimlilik çağımızın en önemli beklentilerinden biri olduğunu düşünürsek, Isıtmanın konforlu ve verimli olanı Kazan ve Kombi sistemleri ile karşımıza çıkmaktadır.
Kazan ve Kombi Sistemleri, 21. yüzyılın en çok tercih edilen ısıtma sistemleridir. Doğalgazın ulaşabildiği her bir yerleşim bölgesinde en verimli, ucuz ve yaygın sistemlerdir. Doğalgaz sistemleri, Alt üst ısıl değerlere bakarak en yüksek verimde üretilebilecek cihazın üretilebildiği sistemlerdir.
Verimlilik bir çok parametreye bağlı olmasına rağmen en büyük etkiyi Baca gazındaki su buharının Yoğuşturulması ile elde edilmektedir. Teknolojik gelişmelerle ortaya çıkartılan ürünlerin hepsi mükemmel uyum ve profesyonellikle meydana getirildiği için ısı kayıpları, kaçak doğalgaz miktarları ve sızdırmazlıkları olmadığı için Yoğuşma teknolojiyle verimlilik farkı daha belirgin hale gelmiştir.
Kazan yada Kombiler doğası ve temeli doğalgaz yakıtlı ekipmanlarla donatılarak üretildikleri için farklılıkları donanımsal ve yazılımsaldır.
Yukarıda bahsi geçen tüm kavram ve açıklamalara daha detaylı bakıp, müşterilerimizin konuya daha hakim olmasını isteyerek başlıklarımızı ve konularımızı bu doğrultuda seçtik, aşağıdaki tanımlamalar yeterli olmazsa, sorularınızı mail yada whatsapp hattımızla iletebilirsiniz.
Kombi, ısıtma ve sıcak su ihtiyaçlarını gidermek amacıyla üretilmiş ev tipi ısıtıcı cihazdır. Ev tipi olmasının en önemli özelliklerinden biri tüm ekipmanların tek kutu içerisine sığdırılmasıdır. Tak çalıştır modeliyle üretilen kombiler, müşterinin yapması gereken ayarlamalara ve kontrollere ihtiyaç duymadan düzgün çalışabilen akıllı ısıtıcı cihazdır. İçerisindeki ekipmanları ana başlıklar altında sıralamak istersek, Ana Eşanjör, Kullanma suyu eşanjörü, sirkülasyon pompası, 3yollu motorlu vana, emniyet ventili, genleşme tankı, hava purjörü, kontrol panosu ve diğer küçük ekipmanlardan oluşturulmuştur. Bu sistem kendi başına bir mekanik oda'dır. Büyük merkezi sistemlerde bu ekipmanların hepsi ayrı ayrı verilmektedir. Bu şekilde kompak cihazlarla değil, ekipmanların boyutları büyüyerek, ayrı ayrı verilerek ve monte edilerek oluşturulurlar.
Kazan, tüm ceşitlerini düşünerek tek bir başlık altında toplamak istersek. Isıtma cihazıdır diyebiliriz. Yakıt doğalgaz yada başka bir kaynak olsada tek amaçları ısıtma yapmaktır. Kazanları birbirinden ayıran bir çok kriter mevcuttur. Bunları sıralamak istersek,
Yukarıda verilen sıralamalar, son kullanıcı için fazla detay olabilir. Genel anlamda, son kullanıcının bilmesi gereken, evi veya binası için en verimli ve uygun fiyatlı cihaz nedir ve nereden alınabili
En önemli fark, Kombi kullanma sıcak suyu üretebilir. Kazan yardımcı ekipmanlar olmadan kullanma sıcak suyu üretemez.
Kombi içerisinde, olması gereken tüm ekipmanlar mevcuttur. Kombi alındığında alınması gereken sadece yatay baca seti ve oda termostatıdır. Oda termostatları genellikle opsiyoneldir. Konfor ihtiyacına göre oda termostatı tercih edilebilir.
Su buharının Gaz halden sıvı hale geçmesine yoğunlaşma yada yoğuşma denir. (Buharlaşmanın tersine yoğuşma denir).“Örneğin, kaynayan bir tencerenin ağzına bir kapağı koyayarak, kapağın ağzında su birikimi olduğunu gözlemleyebiliriz. Bunun nedeni suyun gaz halden yani kaynayan suyun buharlaşarak yükselmesi esnasında daha soğuk bir kütleyle (kapak) karşılaşarak birikmesidir. Biriken su buharı yada halindeki su kütlesi su damlacıklarına dönüşür.
Yoğuşmalı Kombi baca gazındaki atık ısıyı geri kazanmamızı sağlayan gelişmiş kombidir. Hermetik Kombilerde Baca gazındaki atık ısı atmosfere salınar, bu nedenle doğalgaz tüketimleri Yoğuşmalı kombilere oranla daha fazladır. Tüketimin Yoğuşmalıya göre yüksek olması verimliliklerininde düşük olduğunu göstermektedir.
ErP yönetmeliğinin Lot 1 ve Lot 2 tebliğleri 21.04.2018 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu tarih itibariyle standart kombilerin üretimi sonlandırılmıştır ve enerji etiketi zorunluluğu getirilmiştir. Pazarda, Konvansiyonel (Yoğuşmasız cihazlar) yerine Yoğuşmalı cihazlar yer alacaktır.” Bu yönetmelikle Yoğuşmasız cihaz üretimi ve satışı bitmiştir.
Tasarruf konusu kişiye özel ve yönetilebilir bir durumdur. Tasarruf miktarı bağlayacağı olacağı için genellikle hiç bir üretici yada satıcı tasarruf oranında bahsetmek istemez. Çünkü her bireyin konfor şartları ve hayat standartları farklıdır. Bu konuyu kısaca özetlemek gerekirse, evde tshirt ile gezen kullanıcı ile evde hırka giyen kullanıcı arasında konfor farkı vardır. Thsirt giymek isterseniz ev sıcaklığını minimum 24 derece tutmak gerekir. Türkiye'de genellikle proje şartları kışın ev sıcaklığı 22 derece olarak tasarım yapılmaktadır. Bunun üzerine çıkartılan her bir derecelik artış %10 yakıt tüketimini arttırmaktadır. 2 derece yüksek olması %20 yakıt tüketimini arttırır. Ayrıca, hayat standartlarının düşük olduğunu düşünürsek. Yani evin yapı bileşenleri izolasyon seviyeleri ve kalınlıkları, çatı malzemeleri ve izolasyon seviyesinin kötü olması yakıt tüketimini daha da arttıracaktır. Radyatör yada Yerden ısıtmada termostatik vana kullanılmamış ise sıcaklık kontrolü yoksa tüketimi kontrol altına alamamışsak bu da tüketimi arttıracaktır. Bunlara ilave olarak Cihazınızın hermetik olması ise baca gazından ısıyı atarak geri kazanım elde edemez ve tüketiminiz %5-%10 arası artar. Bu tüketim yükselten sebeblerin hepsine dikkat eder ve sisteme bütüncül bir yaklaşım sergilersek kesinlikle tüketim %20-%25 düşer.
Doğalgaz yakan cihazların yoğuşma yapabilmesi için gerekli sıcaklık değeri 55-56 derecedir. Bu sıcaklığı gören baca gazları yüzey üzerine yapışarak ısısını verir ve yoğuşma sağlanmış olur. Bu sıcaklıkların üzerine çıkıldığı taktirde yoğuşma gerçekleşmez. Tabii ki burada yoğuşma sağlayabilecek yüzeylerin ve kombi eşanjör tasarımının buna uygun olması gerekir. Yarı Yoğuşmalı Kombi, atık ısının bir miktarını geri kazandırmak üzerine tasarlanmıştır. Tam Yoğuşmalı Kombi, atık ısıyı maksimum geri kazandıracak şekilde dizayn edilmiştir. Bu dizayn farkı tamamen eşanjör farkıdır.
Yarı yoğuşmalı kombiler, reküperatör (yoğuşma eşanjörü) kullanarak dönüş suyunu baca gazından geçirip baca gazından ısı kazanmaya çalışırak atık ısı geri kazandırılır. Yarı yoğuşmanın sağlanabilmesi için dönüş suyu sıcaklığının 55-56 derece altında olması gerekmektedir. Eğer ki 80-60 çalışan bir kombiniz varsa Yarı yoğuşma sağlayamazsınız. Tam Yoğuşmalı kombiler, eşanjörü tamamen yoğuşma yapacak şekilde dizayn edilmiştir. Baca gazı eşanjör içerisinde maksimum sürede dolaşarak ısısını hem dönüş suyuna hemde gidiş suyuna verek cihazlardır. Burada kritik nokta, gidiş ve dönüş suyu sıcaklığı 55-56 derece altında olmasıdır.
Kombiler bildiğiniz üzere 20, 25 ve 30kw aralığında kapasitelerle piyasaya sunulmaktadırlar. Bunların dışında kapasite bulabilmek zordur. Genellikle bu kapasiteler 100~300m2 aralığındaki kullanım alanlarına rahatlıkla yetebilmektedir. Ancak bu kapasite belirlenirken Kullanım mahalinin ısı kaybı doğru hesaplanmalıdır. İyi izole edilmiş 100m2'lik bir dairenin ısı kaybı 6-7kw civarındadır ancak minimum kombi kapasitesi 20kw civarı olduğu için her durumda kombi kapasiteleri ısıtma için yeterlidir.
Peki bu durumda kombi kapasiteleri neden çok yüksektir? Bu sorunun cevabı kombinin verebileceği sıcak su kapasitesiyle alakalıdır. Kombiler içinde hazır sıcak su bekleten cihazlar değildir. Musluk açıldığında şebekeden gelen suyu ısıtıp verdiği için anında 10derecelik şebeke suyunu 40-45 derecelere getirmeye çalışır. Bu ani ısıtmayı sağlayabilmek için kombinin eşanjörü ve kapasitesi buna göre dizayn edilir. Banyolarımızda kullanılan duş başlıkları ortalama 10litre/dakika su verdiğini düşünürsek bir kombiden minimum 10litre/dk su almak gerekir. Bu suyu 10dereceden 45dereceye getirebilmek için minimum 25kw kombi seçilmesi gerekir. Peki neden kombilerde sıcak su konforsuzluğu hiç bitmez? Bu sorunun cevabı bir önceki yazımızdada bahsettiğimiz gibi kombilerde sıcak su tankı yoktur (standart kombiler). Sıcak su tankının olmaması, banyo kullanılırken mutfakta sıcak su isteyen bir kişi, banyoda akan 10litrelik sudan çalmaya başlar ve banyoya soğuk su gider, bu konforsuzluğu ortadan kaldırabilecek tek yöntem tanklı kombilerdir. Özetle, kombiler standart üretilen kapasitelerine bakarak maksimum 35 kw sıcak su kapasiteli kombi olduğunu düşünürsek, 14litre/dakika sıcak su verebilir. 14litre/dakika maksimum 1-2 banyoya yeter. Yetmesi, konforun üst seviyede olacağı anlamına gelmez. Her iki banyoda ayarlanan ve açılıp kapatılan musluklar banyolar arası konforu bozacağı için kombilerde sıcak su konforu hiç bir zaman mükemmel değildir.
Isı kaybı hesabı düzgün ve doğru yapılan her mahali kombiyle ısıtmak mümkündür, doğru olan kapasite seçimini doğru yapmaktır. Kombiler standart üretim yapılan cihazlar olduğu için yerden ısıtma, fancoil yada başka ısıtma çözümleri için pompa ve ekipmanları yeterli gelmeyebilir, bunun çözümü sekonder devre yaparak olumsuzlukları ve sisteme yetecek mekanik planlama yapmaktır. Kombiler ısıtma başımızı ağrıtmaz ama sıcak suda istenilen konforu veremeyebilir. Biz Mühendisler olarak, Villa ve Müstakil binalar için ısıtma sistemlerimizi genellikle kombi ile yapmamaktayız. Her villa ve müstakil binaya göre çözüm üretmekteyiz.
Kombi ile Yerden ısıtma yapılabilir ancak kesinlikle Sekonder devreye ihtiyaç vardır. Yerden ısıtma dizayn kriterleri kombinin çalışma sıcaklıklarına göre dizayn edilmediği için küçük planlamalarla kombi yerden ısıtmaya uyarlanabilir.
Kazan denildiğinde, akıllara büyük ve kocaman cihazlar gelmektedir. Aslına bakılırsa Kazanı Kombiden ayıran en büyük fark. Kombiler kompakt tak çalıştır üretilen cihazlardır. Kazanlar ise kombinin içindeki bir çok ekipmana sahip olmadığı için Kazanlar için küçük mekanik oda dizayn etmek gerekir. Sıcak su kapasitesi ve Isıtma kapasitesi 35kW ve üzeri için kullanım alanlarında Kazan tercih edilmektedir.
Merkezi sistem bir çok kullanım alanın aynı mekanikodadan ısıtılmasına veya soğutulmasına denir. Bireysel çözümden çok çoklu çözüm şekli ile karşımıza çıkmaktadır. Merkezi sistemin avantajları ve dezavantajları vardır ama burada en önemli nokta toplu çıkarları ve verimlilikleri düşünerek hareket etmektir. Bu nedenle Merkezi sistem ülkemizde belirli hacim ve şartlara bağlanarak zorunlu hale getirilmiştir.
Kısa ve Öz bir cevap vermek gerekirse, Bina Enerji Performans Yönetmeliğine bakarsak 2.000m2 üzerindeki kullanım alanlarında merkezi sistem yapılması zorunludur.